અમદાવાદ : ભારત અને ન્યુઝીલેન્ડ વચ્ચે પ્રસ્તાવિત મુક્ત વેપાર કરાર (એફટીએ) પર પાંચ દિવસની લાંબી વાટાઘાટો સમાપ્ત થઈ છે. આ વાટાઘાટોનો ઉદ્દેશ્ય દ્વિપક્ષીય વેપાર અને રોકાણને નવી ગતિ આપવાનો છે. બંને દેશોએ લગભગ દસ વર્ષના અંતરાય પછી વાટાઘાટો ફરી શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી હતી.
વાટાઘાટોનો પ્રથમ રાઉન્ડ ૫ મેના રોજ શરૂ થયો હતો. અગાઉ, ભારત અને ન્યુઝીલેન્ડે એપ્રિલ ૨૦૧૦ માં વ્યાપક આર્થિક સહયોગ કરાર પર વાટાઘાટો શરૂ કરી હતી, પરંતુ દસ રાઉન્ડની ચર્ચા પછી ફેબ્રુઆરી ૨૦૧૫ માં વાટાઘાટો અટકી ગઈ હતી.
વર્તમાન પરિસ્થિતિમાં, મુક્ત વેપાર કરાર બંને દેશો માટે વેપાર અને ગ્રાહકો માટે નવી તકો ખોલી શકે છે. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪માં બંને દેશો વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વેપાર ૮૭૩.૪ મિલિયન ડોલર હતો, જેમાં ભારતની નિકાસ ૫૩૮.૩ મિલિયન ડોલર અને આયાત ૩૩૫ મિલિયન ડોલર હતી.
ન્યુઝીલેન્ડ ભારત પાસેથી ડેરી ઉત્પાદનોની વધુ પહોંચ મેળવવા માંગ કરી રહ્યું છે, પરંતુ ભારતે તેના સ્થાનિક ડેરી ઉદ્યોગને સુરક્ષિત રાખવા માટે તેનો વિરોધ કર્યો છે. ભારતે અત્યાર સુધી કોઈપણ વેપાર કરારમાં ડેરી ક્ષેત્રને ટેરિફમાં છૂટછાટ આપી નથી.
ભારત ન્યુઝીલેન્ડમાં કપડાં, દવાઓ, કૃષિ સાધનો, પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનો, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, બાસમતી ચોખા વગેરેની નિકાસ કરે છે. ભારત મુખ્યત્વે ન્યુઝીલેન્ડથી સફરજન, કીવી, મટન, કોલસો, લાકડું, દૂધના ઉત્પાદનો અને ખનિજોની આયાત કરે છે.
બંને દેશો વચ્ચે સેવા ક્ષેત્રે પણ વેપાર વધી રહ્યો છે. ભારતે નાણાકીય વર્ષ ૨૪માં ન્યુઝીલેન્ડને ૨૧૪.૧ મિલિયન ડોલરની સેવાઓની નિકાસ કરી હતી, જ્યારે ન્યુઝીલેન્ડથી સેવાઓની આયાત ૪૫૬.૫ મિલિયન ડોલર હતી. ભારત આઇટી, આરોગ્યસંભાળ અને ફિનટેક સેવાઓ પ્રદાન કરે છે, જ્યારે ન્યુઝીલેન્ડ શિક્ષણ, પર્યટન અને અદ્યતન તકનીકી સેવાઓમાં અગ્રેસર છે.
